• 5:49 min. (speel af tot 00:22 en ga verder vanaf 2:10 tot aan 3:00)

• Differentiëren en verbanden leggen

• Arbeid - resulterende kracht

In deze aflevering van Kaal of Kammen doen een aantal leerlingen een wedstrijd auto trekken. Hoe kan het dat zij relatief makkelijk een auto met hun lichaam vooruit kunnen trekken? Om een auto te trekken heb je veel arbeid nodig, of toch niet? Afstanden, krachten en hun richtingen spelen bij arbeid de belangrijkste rollen. Met dit filmpje als voorbeeld kun je uitleggen hoe dat werkt.

Leerdoelen:

• De leerling kan de energieomzettingen bij bewegingen op verschillende momenten analyseren.

• De leerling kan de wet van behoud van energie verklaren met behulp van context en theorie.

Vragen aan de klas:

• Een auto trekken lijkt en is natuurlijk wel zwaar. Je hebt daar namelijk een grote kracht voor nodig. Maar alleen in het begin is het zwaar. Wat is de resulterende kracht wanneer je met constante snelheid aan het trekken bent? (reminder: eerste wet van Newton).

• In het filmpje is de beweging van de auto parallel aan de richting waarmee die verplaatst wordt. Stel dat je de auto onder een bepaalde hoek zou trekken, moet je dan meer of minder arbeid verrichten?

• Als de richtingen van F en s loodrecht op elkaar staan, wat is dan de door de kracht verrichte arbeid?

Varieer een keer!

Lestip 1: Wie verricht de meeste arbeid?

Laat leerlingen verschillende soorten oefeningen doen en laat ze van elk van deze oefeningen de verrichte arbeid bepalen. Bijvoorbeeld: één persoon loopt met een boekentas heen en weer, één persoon tilt een boek boven zijn/haar hoofd, een ander houdt wat boeken recht vooruit en loopt heen en weer, weer een ander duwt of trekt een tafel. Wie van de leerlingen verricht de meeste arbeid? Het leuke aan de proef is dat ook al lijkt het voor sommigen zwaar om de oefening te doen, de arbeid die wordt verricht is in sommige gevallen 0 Nm!

Lestip 2: in de sportschool

Bedenk wie in de sportschool de meeste arbeid verricht: iemand die vaak een lichter gewicht op en neer beweegt, of iemand die een zwaar gewicht maar een korte afstand beweegt. Leuk weetje: Jij kan dus meer arbeid verrichten dan iemand die heel zwaar tilt.