In dit grappige filmpje van Willem Wever legt wetenschapsjournalist Dierderik Jekel uit hoe een dynamo werkt.

Zijn uitleg is goed te begrijpen omdat Diederik eerst alle basisconcepten uitlegt. Hij laat bijvoorbeeld het magnetisch veld zien, hoe magneten op elkaar reageren en dat magneten ijzer aantrekken. Vervolgens laat hij met een soort grote opengewerkte dynamo zien dat er elektriciteit ontstaat. De video is kort (ongeveer 3 minuten) én krachtig.

Leerdoel:

1) Je herkent en beschrijft energieomzettingen, waarbij de ene vorm van energie wordt omgezet in een andere, en licht deze toe met voorbeelden zoals elektrische energie in bewegingsenergie (elektromotor)

Begrippen:

elektrische stroom – elektrische energie – elektromagneet – elektromotor – pool – spanning – dynamo

Vragen aan de klas:

- Uit welke onderdelen bestaat een dynamo?

- Welke spanningsbron ken je nog meer, naast de dynamo?

- Wat trekken magneten allemaal aan?

- Kun je beschrijven wat een magnetisch veld is?

- Hoe ontstaat er elektriciteit tussen een magneet en een spoel?

- Is er sprake van wissel- of gelijkspanning in een dynamo

- Zou een dynamo ook elektriciteit kunnen leveren zonder beweging?

Varieer een keer!

Tip 1: Onderzoek je eigen fietsverlichting.

Voordat je het filmpje aanzet, kan je aan jouw klas de vraag stellen wat voor fietsverlichting zij hebben: een dynamo of een kant-en-klare fietslamp? En hun opa/oma? Vraag leerlingen te bedenken hoe zij denken dat een dynamo werkt. Kijk daarna samen de video. Geef leerlingen de opdracht om in tweetallen uit te zoeken hoe hun fietslamp werkt (als ze geen dynamo hebben). Ze kunnen hiervoor de informatie in het boek en internet gebruiken. Ze bereiden een uitleg voor net als in de video die zij hebben gekeken. Een leuke manier om die te presenteren is door het maken van poster die leerlingen binnen één minuut toelichten.

Tip 2: Proef met spoel en magneet.

Laat de leerlingen dezelfde proef uitvoeren als Diederik doet met de grote spoel en een sterke magneet die hij op en neer beweegt in deze spoel. Zo ondervinden en zien de leerlingen zelf hoe het op- en neer bewegen van een magneet elektriciteit opwekt in een spoel.

Tip 3: Dynamo ontleden.

Neem een dynamo mee naar de klas en laat de leerlingen deze uit elkaar halen. Doe dit voordat je het filmpje start. Kunnen de leerlingen op deze manier achterhalen hoe een dynamo werkt?