• Begrippen: corioliseffect - luchtdruk - overheersende winden - plastic soep

Introductie

Het zal je niet ontgaan zijn dat een van de voorvechters van de grote schoonmaak in de oceanen uit Nederland afkomstig is. In de media is veel aandacht voor Boyan Slat en The Ocean Cleanup in hun strijd tegen het plastic afval in de oceanen. Maar waar komt al dat plastic in de oceanen eigenlijk vandaan? En waarom hoopt het zich vooral op in bepaalde delen van de oceanen? Met behulp van de kaart achterhalen jouw leerlingen de ingrediënten en de chefs van deze plastic soep.

Leerdoelen

• Je herkent en beschrijft processen uit kringlopen in systeem aarde van lucht en water het dagelijkse leven.

• Je beschrijft en verklaart verschijnselen en gebieden vanuit verschillende dimensies.

Opdracht

Jouw leerlingen maken deze opdracht op basis van de poster met daarop de kaart Wereld – Plastic Soep. Uiteraard kunnen zij de atlas er als hulpmiddel naast gebruiken.

1. Bekijk de video die hoort bij deze opdracht.

2. Gebruik de kaart Plastic Soep. Met behulp van System 002 Jenny richt The Ocean Clean-Up zich allereerst op het verwijderen van 90 procent van het plastic afval in de Noord-Pacifische gyre. Beargumenteer waarom deze locatie een logische keuze is?

3. Vier van de vijf zeer zwaar vervuilde delen van oceanen en zeeën liggen op het noordelijk halfrond. Geef vanuit twee verschillende dimensies een oorzaak van deze verdeling.

4. Er zijn twee zeer zwaar vervuilde delen van oceanen en zeeën op de wereld die zich niet middenin een gyre bevinden. Waar vind je deze twee gebieden?

5. Leg per deel (vraag 4) uit hoe het kan dat juist deze delen tot de zeer zwaar vervuilde delen zijn gaan behoren.

6. Dan nu die verdraaide gyres. Wat is eigenlijk een gyre?

7. Wat valt op aan de absolute ligging van alle vijf de gyres?

8. En wat valt op aan de stroomrichting van de gyres op de verschillende halfronden?

9. Wat is de oorzaak van de verschillen in stroomrichting (vraag 8)?

10. Leg op basis van de absolute ligging (vraag 7) uit hoe gyres ontstaan. Ga in je antwoord achtereenvolgens in op de betekenis van deze ligging voor de overheersende luchtdruk, de overheersende winden aan het aardoppervlak en het antwoord op vraag 9.

11. Waarom bevinden zich langs de oostkust van Azië, vanaf het zuidoosten van Indonesië tot aan het noorden van Japan, geen zeer zwaar vervuilde delen van oceanen, ondanks dat meer dan een kwart van de wereldbevolking er leeft en zes van de tien meest vervuilde rivieren er in de oceaan uitmonden?

12. Gebruik uit de atlas de kaart over zeestromen. Ten noorden van Noorwegen is tot bijna 80° NB nog een matig vervuild deel van de oceanen te vinden, terwijl er in de buurt van Antarctica, op 80° ZB nauwelijks vervuiling te vinden is. Een oorzaak van dit verschil ligt in de ongelijke verspreiding van land en bevolking over beide halfronden, maar welke fysische oorzaak helpt dit verschil eveneens te verklaren?